Geerlingsebrug
De Groote Stroom (Hinthamerstraat)
De Hinthamerstraat gezien vanaf de Geerlingsebrug tot aan de Sint Annakapel.
's-Hertogenbosch in oude ansichten deel 2
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1333
Gerlachbrug
Kroniek van Molius
1571
De Geerlincxse brug
Stads Rekeningen van het jaar 1571-1572. Deel 2, blz 863
1830
De Geerlingsche Brug
Platte Grond der stad 's-Hertogenbosch ca 1830
1890
Geerlingsche brug
Kaart Jos van Hagens ca 1890
????
Geerlingsebrug
Van Gaal en Verhagen
De GeerlingsebrugDeze brug over de Groote Stroom is genoemd naar Jonkheer Geerlingh van den Bossche uit wiens erfenis veel geld en grond werd geschonken aan het nabij gelegen Clarissenklooster. De eerste schriftelijke vermelding van een brug op deze plaats is van 1368. De Geerlingse brug is in de loop der eeuwen herhaaldelijk vervangen. Zo ook in 1453 toen 'die Geerlinnxe brugge gebreeyt' (verbreed) werd in verband met het toenemende verkeer. In 19761 is de brug op het oog in oude glorie hersteld. Aan de buitenkant is het beton vervangen door een gemetselde toog. | 113 |
| Noten | |
| 1. | De brug is niet in 1976 maar in 1996 in oude glorie hersteld. |
's-Hertogenbosch binnen de Veste (2001) 113
Verdwenen stadsbeelden
De Geerlingsebrug, aan het eind van de Hinthamerstraat
door Henny Molhuysen|
Vroeger hield de Hinthamerstraat op bij de Geerlingsebrug. Daarachter begon reeds het Hinthamereinde. Pas veel later werd de straatnaam Hinthamerstraat gebruikt voor de straat vanaf de Markt tot aan de Zuid-Willemsvaart, en resteerde van het oorspronkelijke Hinthamereinde nog slechts een klein deel. De Geerlingsebrug dankt haar naam aan Ridder Geerling van den Bossche, die hier rond 1300 in de Hinthamerstraat naast de Binnendieze woonde. Na zijn dood werd het grote pand eigendom van zijn broer die het bij testament bestemde tot een klooster voor de Clarissen. Vanaf het midden van de veertiende eeuw verbleven deze religieuzen ruim driehonderd jaar in dit klooster, tot de Capitulatievoorwaarden van 1629 het onmogelijk maakten nieuwe zusters op te nemen. Het pand werd daarna particulier woonhuis. Het is het huidige nummer 141. Tussen dit pand en de Binnendieze strekte zich een grote tuin uit, die pas in het begin van de negentiende eeuw bebouwd werd. De naam Geerlingsebrug is reeds in 1448 vermeld. Op de brug stond een 'O.L. Vrouwehuisje', kennelijk een nis of kapelletje met een Mariabeeld, tegen een muur. Toen deze muur in 1633 bouwvallig geworden was, is deze door het stadsbestuur afgebroken. De brug zag er toen geheel anders uit als thans het geval is. De Geerlingsebrug was smaller en ongeveer even breed als de huidige rijweg. De voetgangers moesten kennelijk even over de straat lopen als de brug gepasseerd moest worden. Bij de brug lag ook een trap, die vanaf de straat naar het water ging. De Hinthamerstraat is altijd een van de drukste Bossche straten geweest. In het begin van deze eeuwheeft er zelfs een tram gelopen. /in de dertiger jaren viel het besluit om de Geerlingsebrug te verbreden: de leuningen zouden in het verlengde van de rooilijn komen en de trap verdween. Het verkeer zou later nieuwe eisen stellen aan de Hinthamerstraat en in 1964 viel het besluit om in grote delen van de stad éénrichtingsverkeer in te voeren. Maar met name in de Hinthamerstraat is deze richting nog wel eens veranderd: dan reden de auto's richting Markt, en later moest het net andersom! En weer andersom... Het vorig jaar is de Hinthamerstraat heringericht. Daar waar eens de trottoirs de bevallige lijnen van de gevelwand volgden, zijn thans de trottoirbanden kaarsrecht aangelegd. Een disharmonie in het lijnenspel van onze fraaie binnenstad. De marmere bestrating in de Hinthamerstraat is afwijkend ter hoogte van de Geerlingsebrug: het duidt op de eronder stromende Binnendieze. Het is alleen jammer dat andere historische elementen -zoals een versmalde brug die aangeeft dat men hier ècht het stadscentrum nadert- niet zijn toegepast. |
Brabants Dagblad donderdag 10 juli 1997
Artikelen
| 1996 |
Peter VerhagenIn 1571 werd op last van het stadsbestuur de Binnendieze onder een aantal gemeentebruggen schoongemaakt.'s-Hertogenbosch waterstad (1996) 47 |
|
| 1997 |
Henny MolhuysenVerdwenen stadsbeelden : De Geerlingsebrug, aan het eind van de HinthamerstraatBrabants dagblad donderdag 10 juli 1997 |
|
| 1998 |
Peter VerhagenDe Groote Stroom van de Waterpoort tot de Oude Dieze : 8. De Geerlingse brugDe Binnendieze van 's-Hertogenbosch (1998) 173 |
Geschiedenis
| 1333 |
In deze tijd in het jaar 1333, leefde de machtige heer Gerlach, Van 's-Hertogenbosch genaamd, naar wie de Gerlachbrug in de Hinthamerstraat, die op zijn kosten gebouwd is, genoemd is; men weet dat ze deze naam tot op de dag van vandaag behouden heeft. Het is bekend dat rond deze tijd daar het klooster van de clarissen gesticht is door een graaf van Horne en door hem rijkelijk begiftigd. (Gerlach van 's-Hertogenbosch, ook wel Van den Bossche genoemd) Bron: Kroniek van Molius () |
|
| 1976 |
Restauratie in 1976. Bron: De Binnendieze van 's-Hertogenbosch (1998) |
Kunstafbeeldingen
.org.jpg "body=[]")
|
Geerlingsebrug z.j.
vervaardiger: Hendrik de Laat (1900-1980)
|
|
|
Gezicht op de Dieze bij de Geerlingsebrug in de Hinthamerstraat, z.j.
vervaardiger: Gé Hurkmans
|
Stadsrekeningen
| 1571 |
Kapittel 21. De Geerlincxse brug.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad |
Literatuur en bronnenpublicaties
C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 191
Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 280
Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 23
F.J.M. van de Ven, Hendrik de Laat : Graficus uit Brabant (1987) 106
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |