Fotopersbureau Het Zuiden, 17 december 1937

Aabrug

De Aa (Hinthamereinde - Graafseweg)

Nieuwe Aabrug, nu pastoor Bartenbrug, tussen de Graafseweg, links, en het Hinthamereinde, rechts. Links de pastorie van de Antonius en Barbarakerk (Bartjes), middenin de watertoren, rechts de Aawal. Op de Muntelwal is een rijwielstalling gevestigd. Op de Graafseweg een handkar met melkbussen. Deze foto is van december 1937.

Stadsarchief (0043989)

Jaar

Naam

Bron

1881

Aabrug

RB 31-05-1881

1890

Aabrug

Kaart Jos van Hagens ca 1890

Pastoor Bartenbrug

door Bram Steketee

De brug ligt over de Aa en verbindt het Hinthamereinde met de Graafseweg. Het object is kadastraal bekend als Gemeente 's-Hertogenbosch, sectie H nr. 3719 ged.
Eigenaar/beheerder/onderhoudsplichtige is de gemeente 's-Hertogenbosch.

Oorspronkelijke functie

De huidige brug heeft veel voorgangers gekend die alle deel uitmaakten van de wegverbinding tussen de belangrijke vestingsteden 's-Hertogenbosch en Grave.

Geschiedenis

Als onderdeel van de ontmanteling van de vesting 's-Hertogenbosch is in 1890 de Hinthamerpoort met de bijbehorende voorwerken opgeruimd. Dit betekende dat ook de houten bruggen over het grachtenstelsel verdwenen. In die tijd werd over de Aa een nieuwe vaste ijzeren brug gelegd die in de jaren dertig van de vorige eeuw te smal bleek te zijn voor het gemotoriseerde verkeer. In 1936 werd de ijzeren bovenbouw vervangen door de huidige betonconstructie. De bestaande onderbouw is waar nodig uitgebreid.
De brug is vernoemd naar pastoor R.M. Barten die veel heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de Anthonius en Barbaraparochie.

Technische beschrijving

De brug is gebouwd volgens Bestek nr. 13, dienst 1936. De gemetselde landhoofden, de pijler en de betonnen funderingsplaat van de vorige brug zijn in de nieuwe vaste brug opgenomen. De gedeelten van de nieuwe brug die ter weerszijden van de oude brug zijn aangebouwd, zijn onderheid. De vernieuwde bovenbouw is uitgevoerd als balkroosterconstructie in gewapend beton. De in het zicht komende vlak-

ken zijn met baksteen bekleed. Op de gemetselde vleugelmuren van de landhoofden is siersmeedwerk aangebracht dat weinig opvalt. In de noordwestelijke vleugelmuur is een naamsteen met het opschrift 'Pastoor Barten brug' opgenomen.
De brug heeft twee overspanningen met een doorstroomwijdte van elk 15,875m. Het brugdek is 16,00m breed, gemeten tussen de brugleuningen. Het rijdek is 10m breed met ter weerszijden 3,00m brede voetpaden.

Huidige functie

De brug, bestemd voor alle soorten verkeer, is als verbinding tussen het stadscentrum en de buitenwijken niet alleen van lokale betekenis. De Graafseweg (overgaand in de Graafsebaan) is nog steeds een belangrijke in- en uitvalsweg voor het verkeer 's-Hertogenbosch-Nijmegen v.v.

Monumentwaarde

De brug is in het wegbeeld weinig opvallend en heeft geen bijzondere technische of esthetische kenmerken. Ook is er geen sprake van een zeldzame constructie. Mede door de betrekkelijk jonge leeftijd kan nauwelijks historische waarde aan de bestaande brug worden toegekend. Het object herinnert wel aan de vroegere overbruggingen die gepasseerd moesten worden om de stad in en uit te gaan en heeft om die reden enige cultuurhistorische betekenis.

Waterstaatkundige werken in 's-Hertogenbosch (Utrecht 2000) 48-49

Hier ongeveer moet de Hinthamerpoort gelegen hebben. Het bouwjaar is niet bekend maar het zal in dezelfde tijd als de bouw van de wallen geweest zijn. In 1525 begon men met de bouw van een rond bolwerk dat voor de poort in het water lag. Via twee bruggen en doorgangen kon men de stadspoort bereiken. Men vond het geheel blijkbaar zo belangrijk dat men er in 1539 een beeld van St Andreas op plaatste. Voorts was de doorgang opgesierd met de wapens van de keizer en de stad en vanzelfsprekend een Mariabeeld. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is het Hinthamer bolwerk zwaar versterkt en uitgebouwd. Aan weerszijden van de poort werden aansluitend op de Muntel- en Oostwal twee halfbastions gebouwd, en tijdens het Twaalfjarige Bestand (1609-1621), kwam er in plaats van het ronde bolwerk een rechthoekig hoornwerk met halfbastions en een ravelijn. Op dit Hoornwerk stootte Ernst Casimier in 1629 zijn neus en daarom verlegde hij zijn aanval naar de Noordwal. Omstreeks 1739 zijn de vestingwerken van de stad gemoderniseerd en verdween het hoornwerk. Er kwamen drie ravelijnen, twee contre-gardes en een enveloppe. Dit geheel had veel overeenkomst met de werken voor de St Janspoort. Aan de overzijde van de Aa kom je als straatnamen nog de namen van de beide bastions tegen. De aanval van de Fransen in 1794, op dit punt, werd dankzij deze zware vestingwerken afgeslagen.

2000	Bram Steketee Pastoor Bartenbrug Waterstaatkundige werken in 's-Hertogenbosch (2000) 48-49
2012	Domien van der Meijden Aanleg tijdelijke brug, daarna sloop Bartenbrug Brabants Dagblad dinsdag 15 mei 2012 \| 22

1881	31 mei 1881 No. 23. Beraadslaging over een voorstel tot het geven van namen aan nieuwe straten ... Is mitsdien besloten te geven de navolgende naam aan: de brug aan den Hinthameruitgang ... Aabrug ... Stadsarchief \| GAHt Notulen gemeenteraad 1881 nr. 7(31.05) p. 137-166 \| 156
2010	Vormgeving Bartenbrug In mei 2005 heeft het BAI in samenwerking met de gemeente een ontwerpprijsvraag uitgeschreven voor een nieuwe Bartenbrug. Deze prijsvraag is door Inge Burg van Welmers Burg Stedenbouw gewonnen. Met het prijswinnende ontwerp is een ontwerptraject ingegaan zodat dit ontwerp ook daadwerkelijk tot uitvoering kan worden gebracht. De afgelopen tijd is het ontwerp dan ook verder uitgewerkt tot een Definitief Ontwerp (DO). B&W Besluitenlijst 23 februari 2010
2010	Voortgang Bartenbrug en omgeving Het college besluit dat er een informatieavond wordt georganiseerd over het definitieve ontwerp van de Bartenbrug en het conceptinrichtingsplan van de omgeving van de Bartenbrug. B&W Besluitenlijst dinsdag 19 oktober 2010

1936

Bestek nummer 13, dienst 1936.
Waterstaatkundige werken in 's-Hertogenbosch (2000) 48

C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 44, 49

n: vermelding in een voetnoot

Bossche Encyclopedie |

Aabrug

De Aa (Hinthamereinde - Graafseweg)

Pastoor Bartenbrug

Oorspronkelijke functie

Geschiedenis

Technische beschrijving

Huidige functie

Monumentwaarde

Bram Steketee

Domien van der Meijden

31 mei 1881

Vormgeving Bartenbrug

Voortgang Bartenbrug en omgeving

n: vermelding in een voetnoot

Locatie

Op deze pagina