A.F.A.M. Wetzer, 11 september 2004
Petrus
kunstenaar: Onbekend
datering: 1843
locatie: Eerste straatje van Best
herkomst: 's-Hertogenbosch, Sint Pieter
Beeldhouwkunst
34. Beeld van de H. Petrus
Verlengde Straatje van Best / hoek Tolbrugstraat, achter een tuinmuurafmetingen: 85 x 250 cm (sokkel 93 x 50 cm)materiaal: natuursteen datering: 1843 Dit grote stenen beeld stelt de H. Petrus voor, met in zijn linkerhand een sleutel en zijn rechterarm opgeheven. Het beeld vertoont met betrekking tot houding en draperie classicistische kenmerken, net als de kerk waar het gestaan heeft. Het beeld is namelijk afkomstig uit de nis in de voorgevel van de voormalige Sint Pieterskerk (1843), die daar in de directe omgeving stond en in 1982 werd gesloopt. Het beeld verkeert nu in deerniswekkende toestand (in drie delen en afgebroken rechterarm, bemost en tussen vuilnis). | 19 |
M.B. Grotens-Kos, Beeldhouwkunst in de open lucht in Werkgroep Het Kleine Monument
Sint Pieter
Door Nort LammersHet beeld van Sint Pieter staat nu in de tuin van de voormalige pastorie van de Sint-Pieterskerk. Dit pand was van oorsprong een Refugiehuis (een vluchtplaats in tijden van oorlog voor kloosterlingen die buiten de stad woonden).Het beeld stond aan de façade, in een ondiepe nis, boven de grote ingangspartij van de nu verdwenen Sint Pieterskerk. Deze stond aan “Achter de Tolbrug” in de voormalige volksbuurt de Pijp. Deze wijk werd gesaneerd in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Door de ontvolking en ontkerkelijking werd de Sint-Pieter eind 1971 gesloten. Er volgde een jarenlange strijd tot behoud van de beeldbepalende kerk, met zijn karakteristieke torentje. Het Actie Comité “Red de Sint-Pieter” probeerde het gebouw op de monumentenlijst geplaatst te krijgen. Men dacht aan een bestemming voor culturele organisaties in de zijbeuken en in het schip van de kerk wilde men een concertzaal en toneelzaal. (Een soort Verkadefabriek kun je zeggen) In amper anderhalve maand werden 10.157 handtekeningen tot behoud verzameld. Maar het mocht niet baten. De kerk werd leeggeroofd van zijn monumentale interieur, aan zijn lot overgelaten en werd afgebroken in 1982. Het beeld van Sint Pieter is een van de nu nog zichtbare getuigen van een kerk met een bewogen geschiedenis. De oude Pastorie en het beeldje van Pastoor de Kroon zijn de twee andere getuigen. Het beeld is van zandsteen en is anderhalve meter hoog en staat op een sokkel die speciaal voor het beeld ontworpen is. De maker is onbekend. Je ziet de apostel Petrus (Sint Pieter) met krullend haar en een krullende baard. Zijn wijsvinger wijst naar de hemel. In zijn linkerhand draagt hij twee sleutels, om en om, het symbool van toegang tot de hemelpoort. Bij de sloop van de kerk in 1982 werd het beeld in twee stukken gezaagd en naast de oude pastorie gedumpt. Daar lag het voor oud vuil. Een prooi voor vandalen. Het hoofd was op een gegeven moment ook los van de romp geraakt, resten van de sleutels en vingers lagen verspreid. De werkgroep Het Kleine Monument van de Kring Vrienden van ’s-Hertogenbosch trok zich het lot van het beeld aan. Een half jaar na de oprichting van de werkgroep werd door de BAM (Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten van de Gemeente) het beeld opgeslagen. De sleutel- en vingerresten werden in een enveloppe bewaard in de linnenkast van de voorzitter van Het Kleine Monument, Nort Lammers. In het jaar 1992 wordt het beeld in oude luister hersteld. Restauratie en reconstructie gaan hand in hand. Met medewerking van de Bank van Lanschot wordt het geplaatst in de tuin van de voormalige Pastorie. Inmiddels heeft het Refugiehuis een andere eigenaar gevonden die zich verbonden voelt met het rijke verleden van de Sint Pieterskerk. Opvallend is de lange vinger die naar de hemelpoort wijst. De originele plek, hoog aan de voorgevel van de kerk, is er de oorzaak van. Als je naar boven keek zag je hoog boven je Petrus. Zijn vinger moest dan wel goed te zien zijn en dus zeker niet te klein overkomen. AnekdoteIn de jaren dat de kerk nog in gebruik was werd de vinger er regelmatig van af gekatapulteerd. De jungskes van de Pijp vonden dat een leuk spèlleke. De koster had altijd wel enkele vingers in voorraad om weer op de hand vast te lijmen. Op een gegeven moment was de koster bezig om met stopverf een ruitje in te zetten toen hij zag dat de vinger weer verdwenen was. Hij had echter geen reservevinger meer. Hij pakte een ladder, klom naar boven en boetseerde een nieuwe vinger van stopverf. De zon scheen die dag fel en weldra kromde de vinger zich naar beneden tot grote hilariteit. |
Werkgroep Het Kleine Monument, november 2014
Artikelen
| 1992 |
Henny MolhuysenVerhalen en Legenden. Sint-Pieter geredBrabants Dagblad donderdag 17 september 1992 (foto) |
|
| 2011 |
Geert DonkersBeeld van Sint-Pieter
KringNieuws 2 (2011) 28
|
Literatuur en bronnenpublicaties
Toine Janssen, Sint-Pieter, een verdwenen parochiekerk uit de Bossche binnenstad (2010) 46
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |