Loekemansraat

De taak van de pensionaris was het behartigen van het stedelijk belang, zowel te Brussel als elders. Daarom ook maakte de pensionaris deel uit van de Staten van Brabant en de Staten Generaal. De pensionaris diende zoveel mogelijk op het stadhuis aanwezig te zijn. Zij woonden dan de vergaderingen bij en maakten de notulen van deze bijeenkomsten. Voor het uit oefenen van zijn funktie moest hij dikwijls op reis; dan werden de notulen door een griffier of een secretaris vervaardigd. Zijn jaarsalaris bedroeg 200 carolusgulden.

Het werk was zwaar, de zestiende eeuw was een turbulente periode. Misschien daarom ook werd er een tweede pensionaris aangesteld: mr. Andries Hessels (1574-1578). Hessels maakte promotie en werd in 1578 benoemd tot griffier van de Staten van Brabant in Brussel. Een opvolger voor hem werd niet benoemd: Loekeman bleef enige pensionaris.

Roelof Loekeman was onder andere op 25 oktober 1555 in Brussel aanwezig toen Karel V tijdens een bijeenkomst van de Staten Generaal plechtig afstand deed van De Nederlanden ten behoeve van zij zoon Filips II.

Gedurende de ambtsperiode is er veel op politiek en godsdienstig gebied in de stad gebeurd. Loekeman was katholiek en staatsgezind. 's-Hertogenbosch werd tijdens de ambtsperiode van Loekemans bisschopsstad (1559) maar kreeg eveneens te maken met een zware beeldenstorm (1566). De stad werd door bisschop Sonnius in vier parochies verdeeld (1569), terwijl tien jaar later de stad voor de keuze stond: kiezen voor de katholieke godsdienst of een onafhankelijkheid van Spanje.

Ook op politiek terrein gebeurde er zeer veel. De ontwikkelingen op godsdienstig gebied hadden een vervolg in de politiek. Tijdens de beeldenstorm was gebleken dat het Bossche stadsbestuur de greep op de bevolking kwijt was. Het gevolg was dat er een garnizoen werd opgelegd: vreemde soldaten zouden voortaan binnen de wallen aanwezig zijn.

Duidelijker was de keuze in 1579: kiezen voor de Unie van Atrecht (handhaven katholieke godsdienst en trouw aan Spanje) of de Unie van Utrecht (onafhankelijkheid van Spanje). De gehele stad was verdeeld, hetgeen op 1 juli van dat jaar leidde tot het zgn. Schermersoproer waarbij veertig doden te betreuren vielen ...

's-Hertogenbosch koos tenslotte voor de Unie van Atrecht, maar heeft in 1579 wel getracht een vrede tussen beide partijen te bewerkstelligen. Maar deze Keulse onderhandelingen liepen op niets uit; de Opstand (later bekend geraakt als de Tachtigjarige Oorlog) was een feit.

In 1588 overlijdt pensionaris Loekeman. Voor de uitoefening van de zware taak worden twee opvolgers benoemd: mr. Willem van Reijs en mr. Hendrik van Broekhoven. Een commissie uit het stadsbestuur gaat na het overlijden van Loekeman naar diens sterfhuis om er gemeentelijke papieren op te halen. De onkosten van dit ophalen werden ijverig in de stadsrekening opgetekend: 'Voor hair vacatien, moyten ende arbeyt, gedroncken 12 potten wijns'.