Ed Hupkens, 17 oktober 2011
Wandelend of fietsend, aan het begin van de Pettelaarseweg via de verharde fiets- en wandelweg Het Bossche Broek in, met de auto mag je er niet komen. De eerste weg rechtsaf, de Singelgrachtweg in. Na ongeveer 700 meter, vlak vóór het oude gemaaltje bij het voetveer linksaf het graspad op, en dan duiken de zwerfkeien vanzelf op. In de stenen staan teksten van Brabantse dichters gebeiteld. De natuurstenen keien maken onderdeel uit van het project 'Poosplaatsen langs de Dommel'. De term en het concept 'poosplaatsen' zijn afkomstig van de dichteres en beeldend kunstenares Pien Storm van Leeuwen. In dit neologisme klinken 'verpozen' en 'poëzie' door in relatie tot een bepaalde plek. Al enige jaren werkt ze aan kunstprojecten die op innovatieve wijze het landschap verbinden met de wijze waarop mensen zich tot dit landschap verhouden. Poëzie geïnspireerd door de plek, is daarbij de gedachte. Nietsvermoedende voorbijgangers en recreanten treffen tijdens hun wandelingen en fietstochten mooie gedichten aan, die aanzetten tot bezinning en waardering. Met deze projecten beoogt de kunstenares een intensieve ervaring van het landschap door middel van poëzie. Hiervoor ontwerpt ze arduinen zitelementen en zoekt granieten zwerfkeien, waarin teksten gebeiteld kunnen worden. Ze kiest voor harde steensoorten, onverweerde aarde, omdat deze materialen zich op een natuurlijke manier tot hun omgeving verhouden. Daarbij verdiept ze zich in geologie en historie, zoekt locaties die in onderlinge samenhang een levendig beeld van een gebied schetsen. Niet alleen zelf schrijft ze gedichten voor de stenen, maar betrekt ook andere dichters bij haar ontwerpen. Inmiddels zijn twee projecten met poosplaatsen voltooid. In 2004 werd 'Poosplaatsen in het grensgebied' afgerond. In de grensstreek ten zuiden van Breda en Tilburg zijn 27 objecten gerealiseerd. Hierover is het boekje 'Poosplaatsen' verschenen met alle gedichten, teksten van Pien, foto's van Han van Meegeren, en ook wandel- en fietstochten. Bij de afronding van het tweede project 'De Mark en de stad Breda' in 2009 is een cassette met vijftien kunstkaarten, foto's, poëzie en teksten uitgekomen. Er liggen nu zo'n vijftig gedichten in de provincie Noord-Brabant versteend te velde. In 2010 ontving Pien onder meer voor deze poosplaatsen de Brabant Bokaal van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Pas op de plaatsHer en der in Brabant komen er nieuwe poosplaatsen bij. Een derde groot project is begin oktober 2011 tussen 's-Hertogenbosch en Sint-Michielsgestel in uitvoering gekomen: 'Poosplaatsen langs de Dommel'. Het is een onderdeel van het projectplan 'Het is genieten langs de Dommel', dat gezamenlijk door de provincie en de gemeentes 's-Hertogenbosch, Vught en Sint-Michielsgestel gefinancierd wordt. In totaal zullen twaalf poosplaatsen worden gerealiseerd. Samen met de Bossche landschapsarchitect Joeri de Bekker heeft Pien een aantal plekken uitgezocht. Drie thema's zijn hierbij belangrijk. Het water: vennen, beken en rivieren hebben grote invloed gehad op de menselijke bewoning. De tijd: is in zijn geleidelijkheid nauwelijks waarneembaar en manifesteert zich in veranderingen. Grenzen: in zowel letterlijke als figuurlijke zin. De eerste twee zwerfkeien met gedichten bevinden zich sinds begin oktober 2011 op het terrein van Kentalis, in de bermen van het wandelpad dat langs een afgesloten meander van de Dommel loopt. Het zijn twee van de vier seizoenen, - 'Herfst' en 'Winter' - de andere twee worden later nog geplaatst. Behalve een jaargetijde staat in de verzen ook een dier dat in Het Bossche Broek voorkomt, centraal. In het gedicht over de herfst staat de gans in het middelpunt: 'Nog warmt een najaarsdag, vergankelijke gloed over het broek, ganzen klanken melancholie tot lied, langs lage wiekslag wuiven oevers, glanzend goudgesneden riet'. In het gedicht van de winter staat de vos in het brandpunt: 'Kleur ligt in gebreke en onder, een koudedeken van winterrag, dit binnenveld bezweken, toch, jaagt diep weg een rode vlam, spiegelen we inbloeds nog, de vos'. In het gedicht over de lente zal de haas en in dat over de zomer zal de vis centraal staan. Bovendien komen er twee zwerfstenen met verzen over het beleg van 1629 en er komt een poëziebank, gemaakt van graniet. Alle projecten hebben in ieder geval iets met de Dommel te maken. In totaal komen er elf poosplaatsen langs of nabij de Dommel, tussen Bastion Vught en Sint-Michielsgestel. Het is tevens de bedoeling dat er een publicatie verschijnt over het project 'Poosplaatsen langs de Dommel'. Daarin zijn niet alleen alle gedichten opgenomen, maar ook foto's, routes en cultuurhistorische informatie die de poëzie in een context plaatsen."Kunst hoort midden in de maatschappij als toevallige of gezochte ontmoeting op ieders pad. Zij is de mogelijkheid, de stimulus en katalysator om ervaringen te intensiveren. Poëzie, gewogen spel van klank en woord en van de dimensies daarachter, geeft richting aan het denken van hem die leest, stelt hem in staat de ervaring van de kunstenaar te delen. De aanwezigheid van de natuur en ruimte en rust maken ons ontvankelijk voor de meerwaarden van het leven, genereren ruimte voor verdieping. Even stilstaan, zowel in letterlijke als figuurlijke zin, draagt bij tot de kwaliteit van het leven". Pien Storm van Leeuwen | 4 |