Boekenbeurs Bossche Vincentiusvereniging 40 jaar

In het laatste weekend van januari 2014 organiseert de Bossche Vincentiusvereniging voor de veertigste keer haar Boekenbeurs. In de Brabanthallen worden naast honderdduizend boeken ook grammofoonplaten (lp's, singletjes) en cd's aangeboden. Toegang en parkeren zijn gratis. De opbrengst van de beurs gaat naar goede doelen in de Derde Wereld. In dit jubileumjaar wordt getracht om twee hoofdprojecten te realiseren. Het ene project betreft het bouwen van stenen fundamenten voor 48 huisjes voor arme mensen in een kuststreek. Het tweede betreft de bouw van toiletten bij een school en internaat. Een aantal andere goede doelen krijgt een kleinere bijdrage. Het motto van de Boekenbeurs is dit jaar: 'Boeken steunen India'. Men hoopt de opbrengst van 2013 - 54.500 euro - op zijn minst te evenaren. Boeken en nog eens boeken. Foto: Henk Brants. De eerste Boekenbeurs van de Bossche Vincentiusvereniging werd 40 jaar geleden als 'vlooienmarkt' in het oude Carolusziekenhuis aan de Jan Heinsstraat gehouden. In de plaatselijke kranten stonden oproepen om bruikbare, overtollige boeken aan het actiecomité te schenken. Het aantal aangeboden boeken bedroeg bijna 10.000, de verkoop ervan via de Boekenbeurs was een doorslaand succes. De opbrengst van 8.000 gulden was toen bestemd voor de bouw van een nijverheidsschool in Kerala, India. De keer daarop werd een boekenbeurs georganiseerd in het parochiehuis van de Sint-Cathrien aan de Kruisbroedershof. Deze bracht ruim 12.000 gulden op, een mooi startkapitaal voor een op te richten, rijdende oogkliniek in India. De organiserende werkgroep heette toen nog Projectontwikkelingsgroep India. In het derde jaar van zijn bestaan werd een grote boekenbeurs georganiseerd om een ontwikkelingsproject op Sumatra te financieren. Met de opbrengst konden 10 tot 12 jongeren opgeleid worden tot (dorps)onderwijzer door Nederlandse missionarissen. Dat jaar werd voor het eerst de Boekenbeurs in de grote hal van het Provinciehuis gehouden. Jarenlang zou dit het onderkomen van de boekenbeurs zijn. De laatste jaren bieden de Brabanthallen de Boekenbeurs van de Bossche Vincentiusvereniging een gastvrij en ruim onderdak. De opbrengsten zijn ondertussen niet alleen voor projecten in India of Sumatra bestemd, maar voor goede doelen in de gehele Derde Wereld. Het organiserend actiecomité van de Bossche Vincentiusvereniging gaat tegenwoordig onder de naam Werkgroep Boekenbeurs door het leven, allen vrijwilligers. Inmiddels is de beurs uitgegroeid tot de grootste van Brabant, waar elk jaar duizenden mensen op afkomen. Logistieke olympiade In de Griekse oudheid was de Olympiade oorspronkelijk de vierjaarlijkse voorbereiding op de Olympische Spelen. Het organiseren van de Boekenbeurs kan beschouwd worden als een jaarlijkse logistieke olympiade. “We zijn er het hele jaar mee bezig”, geeft Frans van Mourik - eindverantwoordelijk voor alles wat met de logistiek te maken heeft - aan. Alle werkdagen en op de zaterdagen worden tijdens de openingsuren vaak honderden boeken het Vincentiushuis aan de Havenstraat 11A binnengebracht en daar voorlopig opgeslagen. In plastic tassen, koffers of samengebonden in bundels worden ze aangeleverd. De vereniging krijgt de boeken van zowel particulieren als bedrijven en instellingen. Als er sprake is van een grote hoeveelheid boeken, of als de boeken niet gebracht kunnen worden, worden deze - na afspraak - bij de mensen thuis of organisatie opgehaald. Van maandag tot en met zaterdag zijn leden van de werkgroep in wisselende samenstelling bezig met het sorteren op genre. De categorieën variëren van romans, kinder- en jeugdboeken (ook stripverhalen), Brabantica (waaronder veel boeken over Den Bosch), kookboeken, pockets, religie, Frans-, Duits- en Engelstalige boeken, reisboeken, Nederlandse taal en letterkunde, wereldliteratuur, geschiedenis, biologie, muziek, wetenschappelijke werken, sport en spel, informatieve banden, over natuur tot kunstboeken. De op categorieën gesorteerde boeken gaan in dozen, 30 dozen gaan er op een pallet. De pallets worden met de eigen vrachtauto vervoerd naar en opgeslagen in een ruimte van De Gruyterfabriek. Zodra de laatste volle week van januari in zicht komt, stijgt de spanning bij de leden van de werkgroep. De Boekenbeurs “Vanuit de opslagplaats worden zo'n 100.000 boeken naar de Brabanthallen overgebracht, dat zijn meer dan 74 pallets met elk 30 dozen. Met twee vrachtwagens wordt drie keer de route gereden. Daarnaast gaan 26 pallets met andere materialen mee. Op de eerste plaats

19

zijn dat dozen met cd's, lp's, en singletjes, die ook op de Boekenbeurs verkocht worden. Verder gaat het om praktische spullen, zoals elektriciteitskabels, lampen, een complete winkelinrichting (stellingkasten), kassa's, plastic tassen, boekenleggers et cetera”, verduidelijkt Frans van Mourik. Op de woensdag komt de firma Eekels professionele marktkramen plaatsen. Daags daarop (donderdag en vrijdag) komt een ploeg van ongeveer 50 vrijwilligers de bijna 2.300 dozen uitpakken, de boeken worden keurig per categorie verdeeld in de kramen gezet. De vrijdagavond, zaterdag en zondag zijn de dagen waarop de Boekenbeurs uiteindelijk haar deuren opent. Op vrijdag gaan de (gebonden) boeken voor 2,50 euro per stuk over de toonbank (niet-gebonden boeken zijn goedkoper). Op zaterdag kost een boek 1,50 euro, terwijl op zondag het restant voor de kiloprijs van 3 euro van de hand zal worden gedaan. Kinderboeken en strips hebben vrijdags en zaterdags een eigen prijs, strips ook op zondag. Vrijwilligers van de Speelgoedbeurs - een andere activiteit van de Vincentiusvereniging - zorgen alle beursdagen voor de inwendige mens van zo'n 150 vrijwilligers, die gedurende drie dagen acte de présence geven. Wat na de Boekenbeurs overblijft aan boeken, wordt geschonken aan zusterinstellingen in de regio met gelijke doelstellingen. Als op zondagavond rond 16.00 uur de laatste bezoeker is vertrokken, worden in razend tempo de niet verkochte restanten ingepakt in dozen en afgevoerd naar De Gruyterfabriek. Stellingkasten en dergelijke materialen worden afgebroken en opgeborgen. Een schoonmaakploeg is dan al bezig met het grondig 'kuisen' van de ruimtes. Meestal rond 21.00 uur worden de Brabanthallen weer opgeruimd en stofvrij opgeleverd. De vrijwilligers worden bedankt en gaan huiswaarts. Voor de leden van de werkgroep wordt de Boekenbeurs afgesloten met een maaltijd in het Vincentiushuis. Dit 'diner' bestond traditioneel uit erwtensoep en pannenkoeken. Maar in 2013 werd men verrast door een andere lekkere maaltijd, bereid door de voorzitter van de Vincentiusvereniging, Frans Koeman en zijn vrouw. Delicatessenhoek De Boekenbeurs kent al jaren een 'Delicatessenhoek'. Daar worden bijzondere, soms antiquarische boekwerken tegen speciale prijzen verkocht. De werkgroepsleden Henk Brants en René Kok geven enkele voorbeelden. Twee schoolboekjes van de beroemde drukker Plantijn uit Antwerpen hebben enkele honderden guldens opgeleverd. Een uitzonderlijke vondst was een 16e-eeuws, theologisch werk, een Duitstalig missaal. Nogal wat boeken en theologische tijdschriften zijn afkomstig van kloosters en congregaties. Soms zitten daar bijzondere werken tussen, zeker als die in het Nederlands geschreven zijn, want meestal zijn die in het Latijn opgesteld. Een aparte vondst was een Arabisch handschrift, door een Utrechtse hoogleraar gedateerd als Laatmiddeleeuws. Een ander voorbeeld is het handgeschreven klantenregister van het voormalige hotel De Hut aan de Loonsebaan in Vught. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er SS-officieren in ondergebracht. Het register is geschonken aan Nationaal Monument Kamp Vught. Een fotoboek ter gelegenheid van het afscheid van oud-burgemeester Van der Does de Willebois is aan het Stadsarchief geschonken. In het algemeen worden archiefwaardige stukken die over 's-Hertogenbosch gaan, aan het Stadsarchief overgedragen. Persoonlijke spullen Vrij regelmatig komen met de boeken ook persoonlijke spullen mee. Meestal worden die bewust meegegeven, maar soms - blijkt achteraf - is dat niet de bedoeling. Het gaat hier om diploma's, (koninklijke) onderscheidingen met soms het lintje erbij, poëziealbums, fotoboeken. Daarnaast zijn munten, bankbiljetten (gebruikt als boekenlegger), postzegels, bidprentjes, geschenkbonnen en ansichtkaarten met boeken meegekomen. Als de Werkgroep vermoedt dat spullen van persoonlijke aard per vergissing zijn meegegeven, probeert zij de rechtmatige bezitters te achterhalen. Zo kon ooit een fotoboek met verstilde foto's uit het voormalige Nederlands-Indië aan de gelukkige eigenaar teruggegeven worden. Ook twee geborduurde schilderijen, in 1942 gemaakt door een 12-jarig meisje in een jappenkamp, konden worden teruggebracht naar de zielsgelukkige familie. De Boekenbeurs is van plan om deze persoonlijke zaken te fotograferen en die op de website van de Vincentiusvereniging te plaatsen, met de vraag aan het bezoekende publiek of deze wellicht per abuis zijn weggegeven.

20

KringNieuws 1 (2014) 19-20